Bilim & Teknoloji

Uzay Yolculuklarında Vücut Dondurma Yöntemleri

Günümüz insanları bu haliyle yüzlerce, binlerce yıl sürecek bir yolculuğa çıkmaya karar verdiklerinde, şayet çok nesilli bir yolculuk planlamak istemiyorlarsa bilimkurgu filmlerinde sıklıkla kullanılan “uzay yolculuklarında vücut dondurma” yöntemleri bir seçenek olabilir mi?

Birçok bilimkurgu eserinde de işlendiği üzere vücutları dondurarak uyutma ve daha sonra hedefe varınca uyandırma, uzun sürecek uzay yolculukları için bir çözüm olarak sunuluyor. Böylece ekip hedefe vardığında uzak gezegendeki kolonileşme sürecini başlatabilecek.

Uzay Yolculuklarında Vücut Dondurma: Terapötik Hipotermi Yöntemi

Bedenin dondurularak metabolizmanın durdurulması ya da yavaşlatılması işlemine “Terapötik Hipotermi” (hedefli sıcaklık kontrolü) ya da “Hibernasyon” (kış uykusu) adı veriliyor.

Gelecekte uzun yolculuklar için bilimkurgu filmlerinde gördüğümüz uzay yolculuklarında vücut dondurma yöntemleri bir seçenek olabilir mi?

Terapötik hipotermi gibi uyutma yöntemleri tıpta özellikle bazı hastalıkların tedavisi için müdahale zamanını öteleme amacıyla kullanılıyor. Süreç, vücudun normal sıcaklığının (37 °C) biraz altına indirilmesiyle, kalp atış hızının ve kan basıncının düşürülmesine dayanıyor.

Vücut sıcaklığı 32-35 °C’ye düşürüldüğünde ılımlı hipotermi, 28-32 °C olduğunda orta derece hipotermi, 20-28 °C olduğunda ağır hipotermi, 20 °C’nin altına düşürüldüğünde derin hipotermi adını alır.

Ancak hipotermi oldukça hassas bir konu. Dengeli bir şekilde düşmeyen vücut ısıları, kalbin durmasına ve beyinde travmatik hasarlar yaşanmasına sebep olabilir. (Kaynak)

Günümüzde uygulanan bu yöntemlerde, insanların 2 ila 4 gün süreyle uyutulmaları sağlanıyor. Spaceworks firmasında John Bradford önderliğindeki bir ekip ise bu süreyi aylara uzatacak bir yöntem geliştirdiklerini iddia ediyorlar. Aynı zamanda süreci otomatikleştirmek ve uykuya dalmadan önce uyanma zamanını ayarlamak mümkün olacak.

Spaceworks gelecekte Mars’ta kurulacak yerleşkelere insanları taşırken hibernasyon yöntemiyle 14 günlük periyotlarla uyutarak götürmeyi amaçlıyor. (kaynak)

Uzay Yolculuklarında Vücut Dondurma: Cryonics Yöntemi

Günümüzde uygulanan daha radikal bir yöntem ise cryonics yöntemi. Bu yöntemin asıl amacı insanların bedenlerinin bozulmayacak bir şekilde dondurularak gelecekte tekrar canlandırılmalarını sağlamak. 

Gelecekte uzun yolculuklar için bilimkurgu filmlerinde gördüğümüz uzay yolculuklarında vücut dondurma yöntemleri bir seçenek olabilir mi?

Bu yöntemde dondurulan insanlar teknik olarak ölü durumdalar. Burada insanların vücutlarından kanları çekilerek yerine başka sıvılar (Gliserol) enjekte ediliyor. Bu sıvılar donma esnasında hücrelerin zarar görmesini engelliyor. Bedenleri -190 santigrat dereceye kadar soğutularak tüm organların faaliyetleri durduruluyor. Tüm bedeni dondurmak yerine istenirse sadece kafayı dondurmak ta mümkün.

Bu yöntem ile insanların bedenlerinin iki yüzyılın üzerinde bir süre saklanabilecekleri söyleniyor.

Günümüzde bu yöntem ile bedenini dondurarak muhafaza yüzlerce insan olduğu söyleniyor. Alcor Life Extension Foundation, Cryonic Institute, Trans Time Inc. gibi firmalar bu konuda öne çıkıyorlar.

Yakınları yeni ölenler, çaresi bulunmayan ölümcül bir hastalığa yakalananlar ya da yaşlanarak artık hayatının sonuna gelmiş olan insanlar tercih ediyorlar. Bazı insanlar evcil hayvanlarını bile dondurmuşlar.

Gelecekte bilim ve teknoloji ilerleyip insanları ölümsüz kılacak teknikler geliştirildiğinde uyandırılmayı bekliyorlar. Günümüzde bu yöntem ile vücutları dondurulanlar zaten ölü oldukları için hibernasyon yöntemindeki gibi uyandırılamıyorlar. Gelecekte bu insanların yeni teknolojiler sayesinde canlandırılması bekleniyor.

Bu radikal yöntem ileride daha da geliştirilirse, vücudu dondurma ve çözdürme işlemi kolayca yapılabilir hale gelirse belki gelecekte yüzlerce yıl sürecek yıldızlararası yolculuklarda bir seçenek olarak kullanılabilir.

Uzun Yolculuklarda Vücut Dondurma Yöntemlerini Kullanmak Mantıklı mı?

Eğer tüm mürettebat uyutulacaksa bu yöntemin işe yarayabilmesi için öncelikle çok iyi bir otopilota ihtiyacınız var demektir. Birçok bilim kurgu filminde yer aldığı üzere, ya gelişmiş bir yapay zekaya sahip bir bilgisayar, yada zeki robotlar geminin kontrolünü sağlamalı, aynı zamanda uyuyan mürettebatın sağlığını sürekli kontrol etmelidirler.

Otopilot her neyse, yolculuk esnasında hesapta olmayan bir problem çıktığında (gök taşları, karadelikler, yüksek radyasyon, uzayda gezen başka canlılar, gemi içerisinde ortaya çıkabilecek arızalar, mürettebatta ortaya çıkacak sağlık sorunları yada hiç bilmediğimiz bir şey) doğru kararlar alabilmeli ve beklenmedik durumlar karşısında doğru bir şekilde inisiyatif kullanabilmelidir. Beklenmedik  bir durumla karşılaştığında yorum yaparak sağlıklı çözümler üretebilmelidir. 

Ancak acil bir sorun çıktığında Terapötik Hipotermi yönteminde uyandırma işlemi günümüzdeki yöntemlerle 48-72 saat arasında sürmekte ve insan uyandırıldıktan sonra bile birkaç gün kontrol altında tutulmaktadır. Çünkü uyutma ve uyandırma süreçleri insan vücudunda ciddi hasarlara yol açabilmektedir. 

Bu yöntemde diğer bir sorun ise uyku sırasında metabolizma faaliyetleri azalsa da devam ettiği için insanlar yaşlanmaya devam etmesi. Bu durumda 150-200 yıl sürecek olan bir uzay yolculuğunda hibernasyon yöntemi ile uyutulmuş insanların hedefe varana kadar hayatta kalma garantisi yok.

Cryonics yönteminde metabolizma faaliyetleri tamamen durduğu için yaşlanma olmayacaktır ancak -190 derece sıcaklıkta donmuş vaziyette bulunan ve vücudunda kan yerine gliserol bulunan bir insanı hemen uyandırmak mümkün olmayabilir. Acil durumlarda cryonics yöntemiyle uyutulmuş olan insanların hemen uyandırılma şansı bulunmuyor. Bu yöntemde yolculuk esnasında herhangi bir sorunla karşılaşmamayı ummak gerekiyor.

Prometheus filminden bir sahne

Diğer yandan, teknoloji gelişip uyutma ve uyandırma yöntemleri daha hızlı ve pratik bir şekilde yapılabilse, süper zeki ve kusursuz bir bilgisayar ve ona bağlı çalışan mükemmel robotlardan oluşan bir mürettebat ile sorunsuzca hedefe varana kadar uyuyan insan topluluğu mümkün olsa bile, dünyadaki insanlar gelişmeye devam ederken, sürekli yeni yöntemler ve teknikler keşfedilirken yüzyıllar hatta bin yıllar boyunca insanların uyutulması büyük bir zaman kaybı olabilir.

Uzay gemisinde uyuyan insanlar birkaç yüzyıl sonra uzayda sürüklenen arkeolojik kapsüllere dönüşebilirler.

Mesela iki yüzyıl sonra daha gelişmiş bir teknoloji ile geride kalan insanlardan oluşmuş bir ekip bu uyuyan insanları daha hedefe varmadan yakalayıp geçebilirler hatta onları alıp numune olarak alıkoymak isteyebilirler.

Uzay yolculuğu günümüz teknolojisinin çok yetersiz olduğu bir alan. Gelecekte uzay araçların yeterli hızlara kavuşması, insan ömrünün bir şekilde daha uzun olabilmesi ya da uzayda bir yerden bir yere gitmek için araçlar haricinde solucan delikleri gibi farklı yöntemler keşfedilmesiyle, insanları uzun süreli uyutmaya gerek kalmadan yıldızlararası seyahat mümkün hale gelebilir.

Siz ne düşünüyorsunuz?

Kaynak-1

Kaynak-2

Kaynak-3

Kaynak-4

Paylas:
error0
fb-share-icon20
Tweet 20
fb-share-icon20
Özkan Bavlı

Özkan Bavlı

Su ürünleri mühendisi, yazılımcı, tasarımcı, fütürist, yazar. Bilim ve teknolojiyi takip ederim, geleceğin dünyasını hayal etmeye çalışırım.

Bir cevap yazın