Exosuit: Geleceğin Kabuk İçinde İnsanları

Gelecekte insanlar “Exosuit” adı verilen bir çeşit kabuk içerisinde yaşamak zorunda kalabilirler. Hatta pek çok insan bunu severek ve isteyerek tercih edebilir.

Bazı insanların gelecekte korunma, teknolojik gelişmeler, moda için ya da zorunluluktan dolayı “exosuit” adı verilen bir ekipmanın içerisinde kısmen ya da tamamen yaşayabilme ihtimali var.

Her geçen gün insanlar büyük bir felaketle karşılaşma ihtimalinin ne kadar yüksek olduğunu daha çok hissediyor. Özellikle salgın hastalıklar ve doğal afetler pek çok insanı bireysel olarak da bir şeyler yapabilme arayışına sokuyor. Bireysel korunma yöntemlerinden bir tanesi de exosuit’ler olabilir.

Exosuit’ler sadece korunma amacıyla değil aynı zamanda teknoloji trendleri gereği ya da modayı takip etmek amacıyla da gelecekte kullanılabilir.

İletişimin ve sosyal medyanın sanal gerçeklik ortamlarına taşınmasıyla birlikte giyilebilir teknolojilerin önem kazanacağı öngörülüyor.

Vücudu saran sensörlerle kaplı kıyafetler, uzaktaki insanlarla iletişimde deneyimi en üst seviyeye taşırken, oyun oynarken ya da iş yaparken uzak ortamlara dahil olmayı ve müdahale etmeyi kolaylaştıracaktır.

Gelecekte bazı insanlar exosuit’ler sayesinde kendi gerçek ortamları dışında birden çok sanal ortam ile birlikte birden çok uzak ortamda var olabilirler.

Gelecekte insanların exosuit kullanım alanlarını şu şekilde sıralayabiliriz.

1.Hastalıktan Korunma

Artık iyice maskelerden sıkılmış olduğumuz bugünlerde, bilim insanları ister istemez gelecekte daha başka bulaşıcı hastalıklarla mücadele etmek zorunda kalırsak bunu nasıl yapacağımızı da düşünüyorlar.

Üstelik bir hastalık yerine birden çok hastalık olabilir. Bunlar viral, bakteriyel hastalıklar olabileceği gibi parazitik hastalıklar da olabilir.

Bilindiği üzere günümüzde insanlar arasında salgına sebep olan Covid-19 virüsü yakın zamana kadar sadece belli hayvan türlerinde ölümcül hastalıklara sebep oluyordu. Ancak virüsün mutasyon geçirmesi ile birlikte artık insanlar için de ölümcül hale geldi.

Dünyada milyonlarca tür mikroorganizma olduğunu düşündüğümüzde insanlar için salgın hastalıkların her dönemde olabileceğini öngörmek mümkün.

Günümüzde tek bir salgınla uğraşırken gelecekte aynı anda birden fazla salgınla uğraşmak zorunda kalırsak ne olacak? Maskelerle ağzımızı ve burnumuzu kapatmamızın yeterli olmadığı hastalıklar olabilir. Cildimizden bulaşabilecek pek çok hastalık ortaya çıkabilir.

Diğer yanden canlıları öldürmeden onları ele geçirip yönlendiren pek çok mikroorganizma türü vardır.

Mesela Toxoplasma Gondii isimli bir bakteri sadece kedilerde eşeyli üreyebilen bir parazittir. Bu bakteri bir sıçana geçerse sıçanın sinir sistemini ele geçirerek kedilere bir çeşit cinsel istek duymasını sağlar. Bakteri bulaşmış olan sıçan kedi gördüğünde ona doğru istekli bir şekilde koşmaya başlar. Sonuçta kedi sıçanı yediğinde bakterinin yaşam döngüsü tamamlanmış olur.

Diğer bir örnek Wolbachia Bakterisi. Wolbachia bakterisi tam anlamıyla erkek düşmanı bir bakteridir. Wolbachia, eklem bacaklıların yumurtalarıyla ürediği için dişileri kayırarak erkekleri ya yok ediyor yada sayısının çok az olmasını sağlıyor. 

Wolbachia, bir yaban arısı kolonisine bulaştığında yaban arısı aseksüel hale gelerek tamamı dişilerden oluşan bir koloni haline geliyor. Tesbih böcekleri kolonisine bulaştıklarında tüm erkekler dişilere dönüşüyorlar. Kelebeklere bulaştıklarında ise erkek embriyoları öldürerek dişilerin sayısının erkeklere göre çok daha fazla (yaklaşık yüz kat) olmasına sebep olur.

Enfekte olmuş eklembacaklı kolonisi ancak Wolbachia’nın koyduğu kurallara bağlı olarak hayatını sürdürebilir. Erkeklerden nefret eden ve bunun sebebini bilmeyen hatta normal karşılayan kadınların bulunduğu bir insan topluluğu olduğunu düşünün. 

Bu bakterinin her on eklembacaklı (böcekler, örümcekler, akrepler, akarlar, tespih böcekleri vb. kapsayan hayvanlar grubu) türünden 4’ünü enfekte ettiği bilinmektedir. Eklembacaklıların dünyada yaşayan en kalabalık çok hücreli canlı grubu olduğunu düşünürsek durumun ciddiyeti ortaya çıkar.

Şu anda sadece hayvanlarda yaşayabilen bu mikroorganizmalar Covid-19 gibi ileride mutasyon geçirerek insanlarda da etkili olmaya başlayabilir.

Bu durum insanların vücutlarını tamamen kapatacak kıyafetler yani exosuit ya da ekipmanlar içerisine girmesini zorunlu kılabilir.

2. Exosuit ile Değişen Atmosfer Koşullarında Hayatta Kalma

Günümüzde atmosferde insanlardan kaynaklanan olumsuz değişimler var. Ancak atmosferdeki şartların değişimi doğal yollardan da olumsuz olarak değişebilir.

Örneğin dinozorlar çağında oksijen oranının günümüzdeki değerlerden daha yüksek olduğu düşünülüyor. Hatta o dönemde yaşayan canlıların günümüzdekilerden daha büyük olması bazı bilim insanları tarafından buna bağlanıyor. (Kaynak)

Dünyada ilk canlılar ortaya çıktığında dünyaya atmosferinde bizim için zararlı olan gazları soluyan mikroorganizmalar hakimdi. Ortaya siyanobakterilerin çıkmasıyla birlikte oksijen miktarı artmaya başladı ve yavaş yavaş atmosfer şartları değişti.

Bu yeni şartlara ayak uyduramayan canlıların çoğu yok oldular. Sonuçta şu anda insanlar karbondioksit seviyesini arttırıyorlar ama buna hiç beklemediğimiz bir şekilde başka canlılar da sebep olabilirler ve buna müdahale etme şansı bulamayabiliriz.

Diğer yandan bilim insanları dünyada geçmişte meydana gelen 5 toplu yok oluştan bazılarının süper volkanların atmosfere yoğun zehirli gazlar salmasından kaynaklandığını düşünüyorlar. (Kaynak)

Şu anda ABD’de bulunan Yellowstone Milli Parkı’nda patlama potansiyeli bulunan bir süper volkan var. Bilim insanları bu volkanın aktif olduğunu ancak ne zaman patlayacağına dair bir bilgileri olmadığını söylüyorlar. Bu volkan patlarsa insanların yaşamı ile birlikte dünyadaki tüm canlıların yaşamı büyük bir risk altına girebilir.

Hemen yanımızda bulunan Karadeniz’in dibinde ortalama 200 metreden itibaren çok büyük bir hidrojen sülfür kaynağı bulunuyor. Bu o kadar büyük bir hacim ki Karadeniz’in toplam su kütlesinin %90’ını oluşturuyor. Bu kadar büyük miktarda gaz atmosfere salındığı taktirde atmosferin yapısına ciddi etkileri olacaktır. (Kaynak)

Dünya’nın atmosferinin yapısı doğal yollardan bozulursa bunu düzeltmek imkansız olabilir. Kendiliğinden düzelmesi ise binlerce belki milyonlarca yıl alabilir.

Bu şartlar altında insanlar Dünya’da yaşayabilmek için, teknolojinin de yardımıyla koruyucu ekipmanlar kuşanabilirler. Kapalı tesisler içerisinde hapsolmuş bir şekilde yaşamaya çalışırken bireysel koruma için exosuit’lerine güvenebilirler.

3. Güneşten Korunma

Bilindiği üzere bizler güneşten gelen ışınlara direkt olarak maruz kalmıyoruz. Güneşten gelen ışınların bazıları önce dünyanın manyetik alanı tarafından engellenir. Daha sonra ozon tabakası tarafından tutulur.

Dünyanın manyetik alanını merkezinde bulunan sıcak nikel-demir karışımı çekirdeği oluşturur. Dünyanın çekirdeği bir elektrik jeneratörü gibi manyetik alan oluşturmaktadır. (Kaynak)

Ozon tabakasını ise oksijen atomlarının dünyanın dış katmanlarında güneşten gelen radyoaktif ışınlarla tepkimeye girmesi ile oluşur. Oksijen normal şartlarda iki oksijen atomu ile birlikte çift atomlu bir molekül olarak bulunur (O₂). Oysaki ozon üç oksijen atomundan oluşur (O₃). Ozonun oluşabilmesi için fazladan enerjiye ihtiyaç vardır. Bu fazladan enerji güneşten gelir ve dünyanın dış katmanlarında ozon tabakasını oluşturur. (Kaynak)

Ancak tüm bu korumanın bir töleransı vardır. Bu tölerans aşıldığında dünyada zararlı etkiler görülmeye başlar. 

Güneş fırtınası adı verilen, Güneş’ten gelen radyoaktif parçacıkların yoğun ve ani olarak saçılması olayında GPS araçlarının bozulması, uyduların zarar görmesi, dünyada elektrik kesintileri gibi etkiler nispeten sık görülürken 1859 yılında meydana gelen bir Güneş fırtınasında Avrupa ve Kuzey Amerika’da orman yangınlarına sebep olmuşlardır. (Kaynak)

Dünyada doğal yollardan koruma sağlayan etkenlerde bir tahribat veya yetersizlik ortaya çıktığında insanların direkt olarak güneş ışınlarına maruz kalması sakıncalı olabilecektir.

Gelecekte çok daha büyük güneş fırtınaları olduğunda ya da ozon tabakası bir şekilde zayıfladığında insanlar mecburen kendilerini güneşin zararlı ışınlarından koruyacak ekipmanlara ihtiyaç duyacaklardır. Exosuit gibi teknolojiler yüksek radyasyondan koruyabilecek şekilde gelişmiş kıyafetler olabilirler.

4. Exosuit: Giyilebilir Teknolojiler

Elektronik teknolojisi, yazılımlar ve internet geliştikçe cihazlar gittikçe küçülüp çok daha yetenekli hale geliyorlar kuşkusuz. Bu sayede özellikle internete bağlı cihazlar gelecekte vücudumuzun vazgeçilmez bir parçası olabilirler.

Pek çok kurum ve kuruluş direkt olarak beyin dalgaları ile çalışan beyin-makine arayüzü (BMI) üzerine çalışıyorlar. Neuralink, Microsoft, Google, Facebook gibi büyük şirketlerin ürünleri neredeyse hazır.

Bu sayede gelecekte pek çok insan sadece düşünerek makineleri kontrol edebilirken uzaktaki insanlarla sanki yanındaymış gibi iletişim kurabilecekler.

Gelecekte giyilebilir teknolojilerdeki gelişmelerle bağlantılı olarak sanal gerçeklik uygulamaları ile sanal gerçeklik ortamları gerçek ortamların bir alternatifi olabilir. İnsanlar bu ortamlarla tam olarak bütünleşmek için tüm vücudu kaplayan, çeşitli sensörlerle veri toplayıp bunları işleyen çeşitli kıyafetler ve aksesuarlar kullanabilirler.

Bu sayede insanlarla iletişim kurarken onlara dokunabilme ve ortamdaki kokuları alabilme deneyimi yaşama imkanına kavuşabilirler. Gelecekte çeşitli sofistike teknolojilerle donatılmış kıyafetler sayesinde insanlarla birlikte olabilmek için yan yana olmak mecburiyeti olmayabilir.

Bugün nasıl ki akılı telefonlarla sosyal medyada var olmak neredeyse bir zorunluluk gibiyse gelecekte exosuit’lerle sanal ortamlarda ve uzak ortamlarda bulunmamak bir eksiklik olarak algılanabilir.

5. Mahremiyet

Zihinden veri aktarabilen cihazlar ve teknolojiler ile birlikte yapay zekâ destekli kameralar, diğer ortam izleme araçları sayesinde bir çeşit mahremiyet sorunu da ortaya çıkabilir. Beyin aktivitelerini okuyan cihazlar sayesinde insanların gerçek duygu ve düşüncelerine de erişme imkanı olabilir.

Bu bilgilere kişilerin kendi rızasıyla erişilebileceği gibi ondan habersiz bir şekilde rızası olmadan da erişilebilir.

İnsanların kendi üzerilerinde taşıdıkları giyilebilir teknolojilere müdahale etme şansı varken dışarıdan veri okuyabilen cihazlar için bir kapanma ihtiyacı söz konusu olabilir.

Günümüzde çeşitli kameralar ve sensörler sayesinde gerek jest ve mimiklerin analiz edilmesi gerekse vücut sıcaklığına bakarak insanların gerçek duygu ve düşünceleri tahmin edilmeye çalışılıyor.

Yapay zekânın ve araçların gelişmesiyle birlikte araçların görüş alanındaki kişilerin duygu ve düşünceleri daha kesin bir şekilde tespit edilebilir. 

Avrupa’da bir grup bilim insanı tarafından yürütülen MIAUCA isimli proje ile beden dilinin bilgisayar ile işlenmesi üzerine çalışıyorlar.

Diğer yandan ülkemizde 2019 yılında tanıtımı yapılan Jandarma Genel Komutanlığı da milli imkanlarla geliştirdiği yapay zekâ destekli Jandarma Akıllı Devriye Uygulaması (JADU) ile suçluların tespitini daha hızlı bir şekilde yapabildiği söyleniyor.

Yetkililerin aktardıklarına göre devriye personeli üstündeki kameranın gördüğü alan otomatik olarak inceliyor. Bu incelemeden çıkan alarmları anında, ‘Dikkat aranan şahıs’, ‘Şu an konuştuğunuz şahıs’, ‘Gitgide kızgınlaşıyor’, ‘Panik halinde bir vatandaşımız var, ona yardımcı olunuz’ gibi ikazlarla devriye personelini uyarıyor. (Kaynak)

Exosuit ve bu teknolojiler yaygınlaştıkça, erişimi kolaylaştıkça özellikle reklam ve pazarlama sektöründeki firmalar sokaklarda, çarşı, pazar ya da meydanlarda gezen belli insan profillerini, vücut hareketlerine, vücut ısısına, görünüşüne, kıyafetine, kullandığı aksesuarlara vb. göre değerlendirip tespit edebilirler.

Bu sayede hedefteki insanlar manipüle edilebilir. Günümüzde sosyal medyada gerçekleşen hedefli reklamcılık ya da sosyal mühendislik çalışmalarının bir benzeri sokakta da gerçekleştirilebilir.

Dolandırıcılar, hırsızlar, suç örgütleri belirli profildeki insanları tespit edip onlara yönelebilirler.

Bu yüzden pek çok insan bundan korunmak için koruyucu ekipmanlar içerisine girmek isteyebilirler. Kullandıkları ekipman sayesinde onlarla iletişim kurmak ya da kişisel bilgilerine erişmek için belli prosedürlerin gerçekleştirilerek izin alınması gerekebilir.

Bu tarz ekipmanlara sahip insanlara “merhaba” diyebilmek için bile aynı bazı sosyal medyada platformlarında olduğu gibi izin istemek gerekebilir.

6. Daha Güçlü ve Sağlam Olmak İçin Exosuit

Bilim dünyası insanları daha yetenekli yapmak için çeşitli araçlar geliştiriyor. Öncelikle bedensel engelleri ortadan kaldırmak için geliştirilen implantlar, protez organlar gelecekte insanları olduğundan daha güçlü ve yetenekli yapabilir.

Özellikle süper kahraman filmlerinden ve bilgisayar oyunlarından aşina olduğumuz exosuitler ve exoskeletonlar gelecekte ağır ve tehlikeli işlerde kullanılan standart bir ekipman hale gelebilirler.

Fiziksel yetenekleri arttıran ekipmanlarla internete bağlı cihazlar ve beyin-makine arayüzü birleştiğinde insan, Robocop’a benzer bir hal alabilir.

Bu, kas gücüyle yapılan pek çok iş ve aktivitede ciddi avantaj sağlarken çeşitli yeni spor dalları da ortaya çıkarabilir. 

7. Dünya Dışındaki Kolonilerde Yaşamak

Her ne kadar dünya dışındaki kolonilerde herhangi bir ekipmana gerek duymadan serbestçe yaşayabilmek amaçlanıyor olsa da, Dünya dışında yaşayacakların kendilerine ait çeşitli amaçlar için farklı yapıda tasarlanmış (örneğin; koloni içinde ayrı, koloni dışında ayrı kullanacak şekilde) birden fazla exosuit’e sahip olmak zorunda olabilirler.

Günümüz teknolojisi ile Dünya’ya benzeyen bir gezegene ulaşmak yüzbinlerce hatta belki de milyonlarca yıl alacağı için ilk aşamada insanlar yakınımızdaki gezegenlere yerleşecekler.

Bu gezegenlerde insanlar için aşırı koşullar mevcut olduğu için bir tesisin güvenli ortamında bulunsalar dahi çeşitli senaryolar için her an kullanabilecekleri rahat ve konforlu astronot kıyafetlerine çok ihtiyaçları olabilir.

Dünya’da, denizde seyahat edenler için can yeleği ne kadar önemli ise Dünya dışında da bu ekipmanlar o kadar önemli olacaktır.

Başka gezegenlerde çeşitli dünyalaştırma projeleri hayata geçirilse bile bu kıyafetler her an değişebilecek şartlardan insanları koruyabilecek bireysel filikalar olacaktır.

Acil durum anında olumsuz şartlar düzeltilene kadar ya da yardım gelene kadar insanları hayatta tutabilecek şekilde içerisinde yaşam destek üniteleri bulunan exosuit’ler, vücut sıcaklığını sabit tutarak, solunum ve beslenme ihtiyacını karşılarken aynı zamanda dışkı, idrar ve terleme durumları için de içerisinde bazı çözümler barındırabilir.

Exosuit’ler Dünya dışındaki kolonilerde yaşayacak insanların belki de sürekli içerisinde olacakları hayati öneme sahip ekipmanlar olabilirler.

Mikroorganizmalar bölmü için referans: Mikrobiyata