Bilimkurguya Dair Kaynak Metinler

Bilimkurgu türüne yazarlar ve kitapları üzerinden yaklaşan Mustafa Yelkenli, farklı bir eser ortaya çıkarmış. Bu tarz bir kitapta tarihi bilgiler, klasik anlatım teknikleri görmeyi bekliyoruz. Ancak burada tam aksine yazarların kişisel tarihlerine göz atıyoruz. On farklı yazara yer veren kitap, kim ne zaman yazmaya başlamış, neler yazmış şeklinde ilerliyor. Isaac Asimov, Philip K. Dick, Stanislaw Lem, Doris Lessing bu yazarlardan bazıları. Eserlerini okuduğu yazarlar hakkında detaylı bir şeyler öğrenmek isteyen her bilimkurgu okurunun göz atmasında fayda var.

Kitapla ilgili bir uyarıda bulunmak istiyorum. Hangi yazardan bahsediyorsa o kişinin eserlerini spoiler derecesinde inceleyen Yelkenli, bu anlamda sizi hazırlıksız yakalayabilir. Yani okumadığınız bir kitapla ilgili çok erken bir şeyler öğrenmek rahatsız edici olabilir. Bu nedenle kitabı okurken bölümleri sırayla değil seçerek okumakta fayda var.

Yazdığı metinlere bilimkurgu denmesini istemeyen bir bilimkurgu yazarı olarak Margaret Atwood, türün en başarılı kadın yazarlarından biri olarak nitelendirilebilir. Özellikle Damızlık Kızın Öyküsü bilimkurgu literatüründe kült olmuş bir eser. Yazar bu kitabında bilimkurgu türü ile ilişkisini anlatıyor, okuduğu kitaplardan örnekler veriyor. Bilimkurguyu ansiklopedik terimlerden uzak bir şekilde anlatıyor. Aynı zamanda bu alandaki kariyerinden bahsetmeyi de ihmal etmiyor.

Başka Dünyalar’a dair en sevdiğim şey, içerisinde yer alan ve bir kısmını okuduğum kitaplarla ilgili eleştiri/inceleme metinleriydi. Eser için söylenebilecek en güzel şey belki de bilimkurgu yazarı olmadığını söyleyen bir bilimkurgu yazarından okunmaya değer bir “bilimkurgu” kitabı olduğudu. Açıkçası daima yakınlarımda bulundurduğum bir kitap olduğunu söyleyebilirim.

Daha çok Androidler Elektrikli Koyun Düşler mi? isimli kitabıyla tanıdığımız PKD’nin üçüncü eşi tarafından yazılan biyografi, türün tartışmasız en önemli yazarlarından birini daha yakından tanıma fırsatı sunuyor. Çift 1958-1964 yılları arasında, on yıldan kısa bir süre evli kalmış. Bu sürede yazar Dick, benim de en sevdiğim kitaplarından biri olan Yüksek Şato’daki Adam ve daha birçok eserini kaleme almış.

Anne ve Philip çiftinin evliliklerinde işlerin pek de yolunda gitmediğini okuyoruz. Özellikle usta yazarın, uyuşturucu madde kullanımı ve psikolojik problemleri bu durum başlıca sebeplerinden bazıları. Sevdiğimiz ve dünyaca tanınan insanların, kırılgan yanlarına tanık olma hissini en çok bu kitapla yaşadım diyebilirim. Her ne kadar kitabı severek okumuş olsam da yazarla ilgili yazılmış en iyi ikinci metin olduğunu düşünüyorum. Rafet Arslan’ın yazdığı Yıkımın Şafağında adlı eser, Philip K. Dick ile ilgili yazılmış en başarılı kitap.

Yazının giriş bölümünde verdiğim örneği en iyi anlatan kitap kuşkusuz Ütopya Edebiyatı. Thomas More’un kapısını araladığı ütopya yazını ile başlayan kitap bu türün detaylı bir incelemesini içeriyor. Distopya yaklaşımı ve bu iki türün tarihi gibi konulara dair ayrıntılar, ütopya yazmanın aslında ne olduğu ve daha birçok konu başlığı. Her biri rahat okunan ve anlaşılır bir dille yazılan ondan fazla makale, kitap örnekleri ve başka bir yerde karşınıza çıkmayacak bilgilerle dikkat çekici bir kitap olduğu aşikar.

Sadece edebiyatla ilgilenen değil, bilimkurgu konusunda okumalar yapan ve yazmaya çalışan herkesin elinin altında bulunması gereken bir eser. Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi işbirliği ile yayına hazırlanması da bir diğer dikkat çekici nokta. Açıkçası daha evvelden ayırdına varmakla birlikte distopya dediğimiz konunun ne olduğuna bu kitap ile ikna oldum diyebilirim.

Hiçbir konuda ezberin öğrenilen bilginin yerini tutmadığını biliyoruz. Bilimkurgu edebiyatı da bu noktada özel ilgiyi hak ediyor. Özellikle okuduğu ile yetinmeyen ve daha fazlasını isteyenler için sıraladığım kitaplar umuyorum ki türü sevenlere yardımcı olur. Hazır bilgiden daima şüphe etmemiz gereken bu “distopya” günlerinde, yaşasın kağıda dokunarak okuma!